آموزش گام به گام تنفس دیافراگمی در سازدهنی
تنفس دیافراگمی چیه و چه تاثیری در نوازندگی هارمونیکا داره؟
همون جور که می دونید سازدهنی یا هارمونیکا یک ساز بادی هست و تنفس صحیح در این ساز یک امر حیاتیه. وقتی که بتونیم تنفس خوبی در ساز داشته باشیم علاوه بر این که می تونیم کیفیت صدای خروجی رو بالا ببریم از اون طرف به سیستم تنفسی خودمون کمتر فشار میاد و به اصطلاح کمتر به زحمت می افتیم.
پس یادگیری اصول تنفس و مهم تر از اون تنفس دیافراگمی بر تمام نوازندگان هارمونیکا واجبه و حتما باید اصول اون رو یاد بگیرن.
اول از همه می خوایم با تنفس دیافراگمی آشنا بشیم و می خواهیم ببینیم چرا این اسم رو به خودش گرفته. همون جور که می دونید ریه های ما یک ظرفیت محدود دارن و بعد از پر شدنشون به وسیله هوا دیگه نمی تونیم بازدهی بیشتر از این رو ازشون بگیریم. پس می تونیم از تنفس دیافراگمی استفاده بکنیم.
قبل از اون می خوام با دو روش تنفس در سازدهنی و به صورت کلی در ارگان های بدن آشناتون کنم.
تنفس قفسه سینه ای (Chest Breathing)
اولین تنفسی که می خوایم باهاش آشنا بشیم تنفس قفسه سینه ای هست. تنفس قفسه سینه ای یا تنفس Chest به این معنی هست که ما فقط از ظرفیت ریه هامون استفاده بکنیم برای تنفس. به این صورت که وقتی که می خوایم عمل دمشق و مکش رو انجام بدیم، ریه های ما از هوا پر و خالی می شه. اگر بخوایم نمونه مشابهش رو در زندگی طبیعی مون بررسی بکنیم می تونیم به نفس گرم و سرد اشاره بکنیم. می خوایم ببینیم نفس گرم و سرد یعنی چی؟
نفس سرد
تا حالا براتون پیش اومده که بخواین به یک نوشیدنی گرم فوت بکنید یا یک شمع تولد رو خاموش کنید؟ شما در این حالت در حال استفاده از نفس سردتون هستید. نفس سرد یعنی همون نفسی که از قفسه سینه ما در میاد یا همون تنفس قفس سینه ای. به این صورت که شما یک باد سرد رو در قالب فوت روی اون نوشیدنی گرم اعمال می کنید و باعث سرد شدنش می شید. تنفسی که به این صورت انجام میشه به اسم تنفس قفسه سینه ای یا تنفس چست معروف است.
نفس گرم
تنفس دیگه ای که با اون سر و کار داریم تنفس دیافراگمی هست. این نفس به چه صورت کار می کنه؟ اگر بخوایم نمونه مشابهش رو در طبیعت و در ارگان های بدنمون بررسی بکنیم می تونیم به گرم کردن دستمون در فصل زمستان اشاره بکنیم. شما وقتی که دستتون در حال یخ زدن و سرد شدن در فصل های سرد به خصوص زمستان هست، دستتون رو مشت می کنید، دهانتون رو بین دو تا دستتون قرار می دید و شروع می کنید به ها کردن و با این کار یک نفس گرم رو از سمت دیافراگم یا شکمتون به سمت دستتون هدایت می کنید، و باعث گرم تر شدن دستتون می شید.
حالا می خوایم ببینیم این نفس چه جوری به وجود میاد.
آشنایی با پرده دیافراگم
همون جور که می دونید در ارگان های بدن ما یک پرده ای وجود داره به اسم پرده دیافراگم. محل قرارگیری این پرده دقیقا زیر جناغ سینه ما است. پرده ای هست بسیار انعطاف پذیر و بین احما و احشا معده و قفسه سینه یا ریه های ما قرار داره.
این پرده انعطاف بسیار بالایی داره و خیلی راحت می تونه به سمت بالا و پایین حرکت کنه. توی تنفس دیافراگمی، ما هوا رو به سمت ریه هامون می بریم و ریه ها حجیم تر می شن و به سمت پرده دیافراگم حرکت می کنن.
پرده دیافراگم به دلیل انعطاف بالایی که داره به سمت پایین حرکت می کنه و حجم ریه ما رو با حجم بیشتری از هوا داخل خودش جا میده.
حالت برعکسش رو هم اگر بخواهم در نظر بگیریم حالتی هست که ریه های ما قصد دارن که این هوا رو به بیرون فوت کنن. پس اون پرده دیافراگم به سمت بالا حرکت می کنه و خیلی راحت می تونه این حجم از هوا رو با شدت بیشتری در ساز دمش و مکش بکنه.
اصولی که می خوام بهتون بگم رو اگر رعایت کنید می تونید یک تنفس دیافراگمی مطلوب داشته باشید و با تمرین اون می تونید بهش مسلط بشید بریم با هم این اصول رو بررسی بکنیم.
قدم اول)
روی زمین به پشت بخوابید و شونه هاتون رو به زمین فشار بدید در این حالت کمر شما به زمین چسبیده و شکمتون به سمت بالاست پاها رو کمی به سمت داخل خم بکنید و اصطلاح زانوتون رو به سمت شکمتون بیارین.
قدم دوم)
دست راستتون رو روی قفسه سینه تون قرار بدین و دست چپ رو زیر جناغ سینه یا بالای شکم قرار بدین.
قدم سوم)
هوایی که در محیط اطرافتون هست رو به سمت داخل بدید و به سمت ریه هاتون ببرید توی این حالت باید حتما حواستون باشه اون دست که روی قفسه سینه هست کامل ثابت بمونه و اون دستی که روی جناغ سینه یا بالای شکمتون قرار داره، به سمت بالا و پایین حرکت بکنه.
قدم آخر)
این تمرین رو بارها و بارها انجام بدید و نفسی که داخل ریه هاتون و در قسمت و ناحیه دیافراگم تون ذخیره کردید رو به سمت داخل ببرید و همچنین به سمت بیرون فوتش بکنید. به این صورت شما یک تنفس دیافراگمی کاملا استاندارد انجام دادید، و با تمرین می تونید روی اون مسلط بشید.
سخن آخر
سعی کنید همیشه برای نوازندگی هارمونیکا از تنفس دیافراگمی استفاده بکنید چون ظرفیت هوایی که می تونید از اون بهره ببرید خیلی بیشتر هست و صدای بسیار دلنشینه می تونید از ساز بگیرید