با خرید سازدهنی، یک پکیج آموزشی هدیه میگیرید

آموزش تمیز کردن هارمونیکا (سازدهنی)

  • 16 دی 1401
سوالات متداول آموزش ساز دهنی

یکی از مهمترین قدم های آموزش هارمونیکا رسیدگی به نظافت ساز و نحوه ی باز و بسته کردن ساز هست.

هر چقدر سازدهنی تون رو تمیز تر نگه دارید، قطعا هم بازدهی بیشتری برای شما داره و هم طول عمر ساز رو بالاتر میبرید.

تو این مطلب، تمام مراحلِ باز و بسته کردن سازدهنی رو با هم مرور میکنیم و همچنین نحوه ی تمیز کردن هر جز از ساز رو با هم بررسی میکنیم.

در این پست ابتدا نظافت ساز دهنی کروماتیک رو بررسی میکنیم و بعد به سراغ ساز دهنی دیاتونیک میریم.

نظافت ساز دهنی کروماتیک

قبل از هر چیز باید با اجزای این ساز و همچنین ساختمان ساز دهنی کروماتیک آشنا بشیم.

بعد از اینکه مطلب بالا رو در مورد اجزای تشکیل دهنده ی این ساز مطالعه کردید، میریم سراغ باز کردن جز به جز این ساز به صورت گام به گام.

 

- ابزار مورد نیاز

 

پیچ گوشتی

بدلیل اینکه اکثر ساز دهنی ها چه کروماتیک و چه دیاتونیک، پیچ های اتصالشون از نوع چهار سو هست، به یک پیچ گوشتی چهارسو نیاز داریم. البته در بعضی موارد هم، پیچ های دو سو در بستن قطعات سازدهنی استفاده میشه.

 

تیغه

برای تمیز کردن فضای خالی بین تیغه ها و صفحه تیغه از یک تیغه ی هارمونیکا به شکلی که در زیر میبینید استفاده میکنیم. آچار فیلر گیری که برای تعمیر خودرو استفاده میشه هم میتونه مورد استفاده قرار بگیره.

 

محلول شستشو

 

مسواک نرم

یک عدد مسواک نرم، برای تمیز کردن قسمتهایی از ساز که به راحتی و با دست به خوبی شسته نمیشه.

 

دستمال تنظیف

یک دستمال نرم با پرز های بسیار ریز، برای تمیز کردن جرم ها از قسمت های مختلف ساز.

 

راهنمای باز کردن سازدهنی کروماتیک

در این قسمت، میخوایم به صورت گام به گام مراحل باز کردن هارمونیکا کروماتیک رو بررسی کنیم. پس با دقت تمام، مراحل رو دنبال کن و به هیچ عنوان هیچ کدوم رو جا ننداز.

 

1) بازکردن قطعه ی دهانی (Mouthpiece)

در اولین قدم، پیچ گوشتی چهارسو رو بردار و بوسیله ی اون، قسمت دهانی سازدهنی رو مطابق شکل زیر باز کن. قسمت دهانی بوسیله ی 2 عدد پیچ به ساز متصل شده.

 

*نکته:

وقتی پیچ های مربوط به قسمت دهانی یا Mouthpiece رو باز میکنی، تیغه ی اسلاید هم همزمان با باز کردن پیچ ها در میاد. بعضی از اسلاید ها ممکنه از مکانیزم های 2 یا 3 قطعه ای استفاده کنن، پس حتما حواست به تعداد تیغه هایی که باز میشن باشه. 

همچنین دو عدد قطعه ی لوله ای پلاستیکی خیلی ریز، دور پیچ ها قرار دارن که وظیفشون این هست که از برخورد تیغه ی فلزی با پیچ ها و بدنبال اون به صدا در اومدن اون ها جلوگیری کنن. این دو عدد پلاستیک، بشدت مستعد گم شدن هستن، پس خیلی مراقبشون باش تا گم نشن!

 

2) بازکردن قطعه ی کاور بالا و پایین

در این مرحله، پیچ های 2 طرف کاور (درپوش) های بالا و پایین ساز دهنی رو باز میکنیم. این پیچ ها به صورت نر و ماده هستن و باید از پشت، یک پیچ رو با انگشت سبابه نگه داریم و با پیچ گوشتی از طرف دیگه بازش کنیم.

 

*نکته:

میتونین تمامی پیچ ها و قطعات رو در حین باز کردن ساز، در قسمت درب جعبه پیچ گوشتی یا مکان امن دیگه ای بذارین، چون گم شدن هر کدوم از این قطعات، میتونه شما رو با چالش های بسیار بزرگی مواجه کنه.

 

3) باز کردن صفحه تیغه ها

یک سازدهنی کروماتیک، دارای 2 عدد صفحه تیغه هست. صفحه تیغه ی بالایی (صفحه تیغه ی دمش) و صفحه تیغه پایینی (صفحه تیغه مکش) نام داره. این دو صفحه، با پیچ های بلندی از دو طرف به شانه ی ساز متصل شده اند.

همگی این پیچ ها که تعدادشون زیاد هم هست رو، با دقت باز کنید و در جای امنی قرار بدید.

 

*نکته:

در بسیاری از هارمونیکاهای کروماتیک، قطعه ای همانند شکل زیر، بین صفحه تیغه و کاور بالایی و پایینی قرار میگیره، تا از خم شدن درپوش ها در اثر فشار دست، جلوگیری کنه. اگر سازدهنی شما این 2 قطعه ی فلزی رو دارا بود، حتما در نگهداری و مراقبت از اون حین باز کردن ک.شا باشید.

 

در این لحظه، سازدهنی کروماتیک شما بصورت کامل باز شده و تمام اجزای اون از جمله درپوش ها، قطعه دهانی، تیغه ی اسلاید، صفحه تیغه ها و شانه باید کاملا مجزا از همدیگر باشن.

 

شستشوی سازدهنی کروماتیک (قدم به قدم)

حالا رسیدیم به اصل داستان، اونم چیزی نیست جز شستن و نظافت تمام قطعات هارمونیکا کروماتیک. در مسیر نوازندگی ساز دهنی، شما حتما باید با این مراحل آشنا باشین. چون یک نوازنده ی حرفه ای بدلیل استفاده ی زیاد از ساز، بیشتر باید به نظافت هارمونیکا اهمیت بده تا بیشترین کیفیت صدا رو از سازش بگیره.

 

الف) شستشوی شانه سازدهنی

همونجور که قبلا در مطلب مراقبت از سازدهنی اشاره کردیم، شانه ی هارمونیکا میتونه از متریال هایی نظیر چوب، پلاستیک یا آلمینیوم ساخته بشه.

جنس شانه ی سازدهنی از هر کدوم از متریال هایی که نام بردیم باشه، به راحتی میتونین اون رو زیر شیر آب ببرید و با یه مسواک نرم و کمی مایع ظرفشویی اون رو بشویید و بعد هم یه گوشه قرار بدین تا کامل خشک بشه.

 

ب) شستشوی قسمت دهانی و درپوش های ساز دهنی

این قسمت از ساز دهنی معمولا از استیل ضد زنگ ساخته میشه (بجز در مواردی مثل سازدهنی Hohner Dicovery 46 که قسمت دهانی اون از جنس پلاستیک مقاوم ساخته شده).

براحتی میتونین این قسمت رو به زیر آب ببرین و با خیال راحت اون رو با ابر یا اسکاچ نرم و همچنین مایع ظرفشویی بشویید.

 

پ) شستشوی تیغه ی اسلاید ساز دهنی

این قسمت از هارمونیکا کروماتیک هم از جنس استیل ضد زنگ ساخته میشه و با خیال راحی میتونین زیر شیر آب و با ابر نرم و مایع ظرفشویی بشویید.

 

ت) تمیز کردن صفحه تیغه ها

این مرحله کمی با مراحل قبل فرق میکنه. دقت و حساسیت در این مرحله بیشتر از شستشوی سایر اجزای سازدهنی کروماتیک هست. این حساسیت به این دلیل هست که تیغه های فلزی و همچنین ویندسیور های پلاستیکی، بسیار ظریف هستند و یک اشتباه میتونه ساز شما رو برای مدتی بلا استفاده کنه و مجبور باشین اون رو برای تعمیرکار سازدهنی ارسال کنید.

برای تمیز کردن صفحه تیغه ها ابتدا مقداری از محلول شستشو رو روی یک دستمال تنظیف (میتونید از دستمال مخصوص خود سازدهنی که درون جعبه ی اون هست استفاده کنید) و اطراف تیغه ها (یعنی قاب دور تیغه ها) رو بوسیله ی اون تمیز کنید.

بعد از تمیز کردن دور تا دور صفحه تیغه ها، آچار فیلر گیری یا سوهان مخصوص ساز رو بردارید و به آرامی اون رو به زیر تیغه ها ببرید و از آزاد بودن تیغه و آزادانه حرکت کردنِ اون مطمئن بشین.

این کار به این منظور انجام میشه که اگر گرد و غباری بین تیغه و شیار اون واقع شده باشه و مانع از حرکت آزادانه ی تیغه بشه، اون رو تمیز کنید.

 

*نکته:

خیلی از هنرجوهای تازه کارِ هارمونیکا، با دیدن ویندسیور ها، گمان میکنن که این ها پلاستیک های پلمپ ساز هستند و شروع به کندن اون ها از روی تیغه ها میکنن D: 

خیلی احتیاط کنید که اشتباها این قطعات بسیار ظریف، از روی صفحه تیغه کنده نشن.

 

ج) خشک کردن قطعات

یک حوله ی خشک رو روی سطحی قرار بدین و تمامی قطعات ساز دهنی کروماتیک رو روی اون قرار بدین تا به خوبی خشک بشن و اثری از آب یا محلول شستشو روی اون ها باقی نمونده باشه.

 

راهنمای بستن سازدهنی کروماتیک

خب حالا موقع بستن و سر هم کردن تمام قطعات سازدهنی کروماتیک شما فرا رسیده. مراحب زیر رو مو به مو و قدم به قدم همراه با من انجام بدین.

 

1) بستن صفحه تیغه ها

هر دو صفحه تیغه رو دو طرف شانه ی ساز دهنی قرار بدین و با استفاده از پیچ های بلند مربوطه، اون ها رو به شانه ی ساز متصل کنید.

این دو صفحه تیغه فقط در جهت های صحیح شان میتونن روی شانه و پین های مربوطه قرار بگیرن، در این مسئله دقت کنید. 

 

*نکته:

اگر سازتون دارای پایه های تقویتیِ درپوش ها هست، فراموش نکنید که اون ها رو هم در محل صحیح خودشون قرار بدین.

 

2) بستن درپوش ها

در این مرحله باید درپوش های بالا و پایین سازدهنی رو در 2 طرف ساز قرار بدین و اون ها رو نسبت به سوراخ مورد نظر تنظیم کنید و با پیچ های نر و مادگی مربوطه به هم متصل شون کنید.

 

3) بستن تیغه ی اسلاید

در بستن تیغه ی اسلاید، باید خیلی دقت کنید. بدلیل اینکه هر دو طرف تیغه ی اسلاید کاملا شبیه هم هستند و فقط یک تفاوت بسیار جزئی با هم دارن. این تفاوت هم چیری نیست جز سوراخِ بسیار ریزِ روی قسمت انتهایی اسلاید.

باید دقت کنید که این سوراخِ بسیار ریز، دقیقا روی قسمت سوزنیِ فنرِ اسلاید قرار بگیره تا بعد از بستنِ ساز، تیغه ی اسلاید بخوبی حرکت کنه.

 

4) بستن قسمت دهانی

خب رسیدیم به بستنِ آخرین قطعه ی سازدهنی، یعنی قسمت دهانی یا همون Mouthpiece.

در بستن این قطعه باید به چند نکته دقت کنید و ترجیحا بر اساس مراحل زیر این کار رو انجام بدید:

 

الف) ابتدا 2 عدد پیچِ قطعه ی دهانی رو از سوراخ های اون رد کنید.

ب) واشر های پلاستیکی رو از پشت، دور پیچ ها قرار بدین.

ج) پیچ ها رو روی سوراخ ها تنظیم کنید و اونا رو سفت کنید.

د) پیچ های مربوطه رو باز و بسته کنید تا اسلاید به نرمی حرکت کنه (ریگلاژ کنید)

 

سخن آخر

در این مطلب با هم تمام مراحل باز و بسته کردنِ سازدهنی و تمیز کردن تمام قطعات رو، بررسی کردیم. باید در نظر داشته باشید که این کار احتیاج به دقت و ظرافت ویژه ای داره و باید در تمام مراحلِ انجام کار، این امر رو مد نظر قرار بدین.

 

 

دیدگاه خود را بنویسید :