لطفا در ابتدا ویدیوی بالای صفحه رو نگاه کنید و بعد به خواندن ادامه ی این مطلب بپردازید. تمامی آموز های این مطلب بصورت گام به گام با رسم شکل هست و مطمئنا در انتها میتونید ساز رو بدرستی در دست بگیرید و اولین تک نت رو روی ساز دهنی اجرا کنید.
آموزش در دست گرفتن ساز دهنی
در دست گرفتن صحیح و استاندارد ساز دهنی اولین قدم از مسیر آموزش سازدهنی هست. تاثیر بسیار زیادی در اجرای صحیح و اصولی نت ها در آینده خواهد داشت و همچنین سرعت عمل شما در واکنش به جابجایی ساز رو بالا میبره و در آینده میتونید بدون هیچگونه گرفتگی عضله یا آسیب در ناحیه های محتلف دست ها، برای مدت طولانی سازدهنی بزنید. پس آموزش زیر رو بدقت دنبال کنید تا با نحوه ی صحیح در دست گرفتن هارمونیکا کروماتیک آشنا بشین.
قدم اول
دست چپ خود را شبیه یک C انگلیسی بگیرید. دهانه ی دست خیلی باز یا بسته نباشد.
.jpg)
قدم دوم
به آرامی ساز را از ناحیه ای که کلید ندارد (همان سمتی که شماره های سوراخ ها به ترتیب از 1 و 2 و 3 و... نوشته شده) درون دست چپ خود که بصورت C انگلیسی گرفته اید قرار دهید. توجه داشته باشید که حتما شماره ی سوراخ ها به سمت بالا باشد و شما قادر به دیدن اون ها باشید.
دو نوع گیرش برای دست چپ وجود دارد که هر دو کاملا صحیح هستن. یکی قرار دادن ساز دهنی کاملا درون این C انگلیسی و دیگری قرار دادن سازدهنی روی لبه ی بیرونیِ این C انگلیسی. که هر دو روش رو در عکس زیر میتونید مشاهده کنید.
قدم سوم
در این مرحله میخوایم با نحوه ی قرار دادن دست راست روی ساز دهنی آشنا بشیم. انگشت سبابه ی دست راست خودتون رو روی کلید اسلاید (کلید کنار سازدهنی کروماتیک) قرار بدید. بهتر هست که یا بند اول یا بین بند اول و دوم انگشت سبابه ی خود رو روی کلید اسلاید قرار بدید.
کلید اسلاید، همونطور که در مطلب ساختمان سازدهنی هم بررسی کردیم و عملکردش رو مورد ارزیابی قرار دادیم، برای اجرای فواصل نیم پرده ای مورد استفاده قرار میگیره.
سپس انگشت شست دست راست رو روی سوراخ های 11 و 12 ساز دهنی کروماتیک قرار بدید (این دو سوراخ از هارمونیکا بسیار کم استفاده هستن و براحتی میتونید انگشت شست رو روی این سوراخ ها بذارید تا تعادل ساز بهتر انجام بشه)
قدم آخر
انگشت های چهار و پنج از دست چپ کاملا آزاد هستن و همچنین انگشت وسط از دست راست روی مغزی ساز قرار میگیره و همچنین انگشت های چهار و پنج از دست راست کاملا آزاد هستن. مطابق با شکل زیر، ساز را در دست بگیرید.
آموزش لب گذاری روی ساز دهنی
خب تا این مرحله شما با نحوه ی صحیح در دست گرفتن هارمونیکا آشنا شدین و قدم بعدی در مسیر نوازندگی سازدهنی، طریقه ی صحیح لب گذاری روی ساز هست.
لبگذاری روی سازهای بادی، که به اون " آمباشور " هم میگن، به فرایند تغییر شکل کلی لب ها برای قرار گیری روی قسمت دهانی سازهای بادی گفته میشه. بگونه ای که نشتی هوا در هنگام دمش و مکش کردن به حداقل برسه و صدا با بهترین بازدهی در ساز تولید بشه.
در سازدهنی، دو نوع لبگذاری مورد استفاده قرار میگیره که عبارتند از شیوه ی Puckering و شیوه ی Tongue Blocking.
شیوه ی Puckering
این شیوه از لب گذاری و نواختن تَک نت ها در ساز دهنی، متداول ترین و محبوب ترین آمباشور در این ساز محسوب میشه که توسط نوازنده های بسیار زیادی در جهان مورد استفاده قرار میگیره. دلیل محبوبیت این روش، توضیح آسان آن توسط مدرس هارمونیکا و همچنین تسلط سریع ترِ هنرجو روی این نوع لب گذاری هست.
این روش رو پله به پله توضیح میدیم و سعی کنید شما هم پس از آموختنِ شیوه ی صحیح دست گرفتن سازدهنی (که در بالا بهش اشاره کردیم) گام به گام تمام مطالب رو اجرا کنید تا بتونید اولین تک نت رو روی سازدهنی اجرا کنید.
قدم اول
در ابتدا لب ها رو غنچه کنید، به گونه ای که قطرِ حفره ی ایجاد شده در لب ها، هم اندازه با قطرِ یکی از حفره های هارمونیکا کروماتیک باشه.
قدم دوم
حالا لب هاتون که غنچه کردید رو روی سوراخ شماره 5 سازدهنی قرار بدین. برای این کار ابتدا ساز رو جلو لبتون بگیرید، به سوراخ شماره 5 بدقت نگاه کنید و سعی کنید سوراخ شماره 5 رو در راستای بینی تون به لب ها نزدیک کنید.
قدم سوم
حالا به آرامی در سوراخ شماره 5 فوت کنید و سعی کنید صدای شفاف و تَکی از این سوراخ در بیارید. اگر درون سوراخ شماره 5 فوت کردید و احساس کردید که صدا کاملا شفاف و واضح نیست و اصطلاحا بصورت دوبل نت یا دوتایی به گوش میرسه، باید یکی از 2 کارِ زیر رو انجام بدید.
اگر صدایی که میشنوید، تک نت تبود به احتمال زیاد یکی از دو مورد زیر داره اتفاق میفته و باید در جهت رفع اون قدم بردارید.
مشکل اول
به احتمال زیاد لب هاتون بیش از اندازه باز هست و از قطر حفره ی مورد نظر، اون ها رو بیشتر در نظر گرفتید. پس برای رفع این مشکل لب ها رو جمع تر کنید.
مشکل دوم
اگر مشکل اول رو برطرف کردید و هنوز صدای دوبل نت شنیدید، به احتمال زیاد مکان غیر صحیحی رو دارید لب گذاری میکنید. یعنی بطور مثال جای اینکه دقیقا درون حفره ی سوراخ شماره 5 فوت کنید، دارید دیواره ی بین سوراخ 5 و 6 رو فوت میکنید. حالا کافیه کمی ساز رو به طرفین حرکت بدید تا مکان لب گداری شما روی ساز درست و دقیق بشه.
شیوه ی Tongue Blocking
تانگ بلاکینگ از دو کلمه ی تانگ (Tongue) به معنی زبان و بلاکینگ (Blocking) به معنی مسدود کردن، درست شده. پس از این عبارت اینجور بر میاد که در اجرای تک نت ها به این روش، با استفاده از زبان، بخشی از ساز باید مسدود بشه.
این شیوه ی لب گذاری (آمباشور) روی سازدهنی، توسط تعداد کمتری از نوازندگان این ساز مورد استفاده قرار میگیره. دلیل این موضوع، میتونه سختی این روش در ابتدای شروع آموزش و تسلطِ دیر تر هنرجو های تازه کار روی این شیوه ی آمباشور باشه.
در این شیوه ی لب گذاری، علاوه بر درگیر بودنِ لب ها در اجرای تک نت ها، از زبان هم به عنوان عضو دیگرِ درگیر در این آمباشور استفاده میشه. برای نوازندگان هامونیکا الزامی برای یادگیری این روش لب گذاری وجود نداره، اما بدلیل تکنیک ها و افکت های بی بدیلی که با استفاده از این روش میشه در آهنگ ها اجرا کرد و زیبایی خاصی به قطعات موسیقی بخشید، توصیه میشه که نوازندگانی که از شیوه ی پاکرینگ هم استفاده میکنن، به این روش لب گذاری هم مسلط باشن.
در کل این روش برای نوازندگان ساز دهنی یه ارزش افزوده محسوب میشه.
در ادامه ی این مطلب با هم روش لب گذاری به شیوه ی تانگ بلاکینگ رو روی سازدهنی بررسی میکنیم و تا اجرای اون، گام به گام با شما همراه خواهم بود.
قدم اول
در ابتدا دهان رو به اندازه ی 4 سوراخ از سازدهنی باز کنید. (این کار رو بصورت تقریبی باید انجام بدید)
قدم دوم
حالا دهان خود رو روی سوراخ های 2، 3، 4 و 5 سازدهنی بذارید. در قدم اول به این اشاره شد که دهان رو بصورت تقریبی باز کنید. حالا و در این مرحله باید جلوی یک آینه قرار بگیرید و همینطور که دهان رو روی ساز قرار میدید به صورت تقریبی تصور کنید که به اندازه ی این 4 سوراخ باز هست.
قدم سوم
حالا زبان تون رو روی سوراخ های 2، 3 و 4 قرار بدید و از سمت راست دهان، سوراخ شماره 5 رو دمش (فوت) کنید. توجه داشته باشید که باید پیشانیِ زبان رو روی این سوراخ ها قرار بدید و از قرار دادن نُک زبان روی سوراخ ها خودداری کنید. دلیل این موضوع این هست که پیشانیِ زبان بدلیل وسعت بیشتر، با کیفیت بالاتری سوراخ های مورد نظر رو مسدود میکنه.
*نکته:
مسلط شدن به گام هایی که توضیح دادیم و قرار دادنِ صحیح زبان روی سوراخ های مورد نظر و اجرای تک نت به این روش، کمی دشوار هست و تا اجرای صحیح و شفاف یک نت مشخص ممکنه کمی شما رو دلسرد کنه اما با استمرار قطعا میتونین به این روش مسلط بشین.