بسیاری از مردم اعتقاد دارن فقط افراد نظر کرده و دارای توانایی یا استعداد منحصر به فرد میتونن در یادگیری یک ساز موسیقی موفق باشن و برای به سر انجام رساندن مسیر آموزش، باید از توانایی خاصی برخوردار باشن. تو این مقاله میخوایم به این سوال پاسخ بدیم که آیا یادگیری موسیقی احتیاج به ویژگی خاص ذاتی داره؟
1. استعداد ذاتی در موسیقی یعنی چی؟
به توانایی افراد در تشخیص ریتم، نت ها، هماهنگی صداها و به صورت کلی تشخیص موسیقی خوب از بی کیفیت، استعداد موسیقی گفته میشه. حتما شما هم اطرافتون افرادی رو دیدید که در سنین کودکی، بعد از شنیدن یه ملودی مشخص، سریعا پشت ساز قرار میگیرن و همون نت ها رو عینا به صدا در میارن.
معمولا در دید اول اینطور به نظر میاد که این افراد آینده ی درخشانی در حیطه ی موسیقی خواهند داشت و اگر این مسیر رو جدی دنبال نکنن به احتمال زیاد یکی از مهمترین مهارت هاشون رو نیست و نابود کردن. حالا میخوایم ببینیم آیا صرفا داشتن چنین استعدادی میتونه تضمین کننده ی موفقیت شخص هنرمند در این مسیر باشه؟
تحقیقات نشون دادن که پاسخ قاطعانه به این سوال، خیر هست. اما در ادامه با باز کردن این مبحث دلایلی که پشت این پاسخ قرار داره رو با هم باز میکنیم.
2. نقش مغز در یادگیری موسیقی
شاید جالب باشه بدونید در دانشگاه هاروارد و تو یه پروژه تحقیقاتی به این نتیجه رسیدن افرادی که از کودکی آموزش موسیقی رو آغاز میکنن به رشد بهتری در بخش های مربوط به شنوایی و شهود میرسن و این موضوع غیر قابل چشم پوشی هست. اما باید بدونید این توانایی با تمرین و تکرار برای فرد به وجود میاد و از بدو تولد چنین قابلیتی برای هیچ شخصی وجود نداره.
از طرفی باید اینو در نظر داشته باشیم که نوازنده ها و افرادی که به صورت تخصصی ساز میزنن یا یادگیری موسیقی رو دنبال میکنن، بین دو نیم کره ی چپ و راست مغزشون ارتباط محکم تری برقرار هست اما باز هم باید به این نکته اشاره کنیم که این قابلیت هم با تمرین و تکرار به دست میاد.
خیلی افراد با ورود به دوره بزرگسالی یا میان سالی، گمان میکنن با شروع موسیقی در این سنین دیگه نمیتونن ساختار مغزی خودشون رو تغییر بدن اما جالبه بدونید شروع به یادگیری یک ساز، در تمام برهه های زندگی باعث دور ماندن از زوال عقل و در ادامه پیشرفت در درک شهودی و حس شنوایی فرد میشه.
3. تمرین مستمر و هدفمند مهمتر از استعداد
تجربه ی آموزش سازدهنی به تعداد زیادی از افراد علاقه مند به این ساز، به من ثابت کرده اون چیزی که ازش به عنوان استعداد ذاتی نام میبریم در نهایت هیچ کمکی به فرد نمیکنه. خیلی افراد با علم به اینکه استعداد یادگیری و بهره هوشی بالایی دارن، آموزش ساز رو شروع میکنن و با تکیه بر همین قابلیت تمرین رو آنچنان که باید جدی نمیگیرن.
باید بدونید بر اساس بر اساس آماری که از کلاس های خودم به دست آوردم، این افراد جز نخستین نوازنده هایی هستن که متاسفانه ساز رو خیلی زود رها میکنن.
پژوهشگر معروف آندرس اریکسون در تحقیقیات خود به این نتیجه رسید که برای رسیدن به سطوح حرفه ای در یک مهارت خاص احتیاج هست 10000 ساعت تمرین مستمر در اون رشته انجام بدین. این عدد بسیار درشت بنظر میاد اما با تمرین مداوم و پیوسته میشه به اون رسید.
4. آیا میشه گوش موسیقایی رو پرورش داد؟
برخی افراد بر این باور هستن که اگر استعدادی در تشخیص نت ها نداشته باشن باید یادگیری موسیقی رو برای همیشه به فراموشی بسپارن، اما تجربه نشون داده این مهارت رو میشه با انجام یک سری تمرینات مفید، تا سطوح بسیار بالایی تقویت کرد.
برای اینکه مهارت گوش موسیقی رو بالا ببرین تا در ادامه ی مسیر یادگیری اون قدم های موثر تری بردارین، انجام این تمرینات رو به شدت پیشنهاد میکنم. اول از همه سلفژ آهنگ های ساده رو شروع کنید به این صورت که نت آهنگی که دوست دارین و از سطح پایینی از نظر درجه سختی برخورداره رو دانلود کنید و اون آهنگ رو پخش کنید و همزمان سعی کنید اسم نت ها رو با فرکانس نت هایی که میشنوید مطابقت بدید و اون ها رو بلند بلند بخونید.
یک سری اپلیکیشن هم برای تقویت این مهارت وجود داره که به صورت هدفمند برای شما برنامه ی تمرینی روزانه تنظیم میکنه. یکی از اون ها برنامه ی Perfect Ear هست که سلفژ رو از سطح خیلی ساده آموزش میده و گام به گام سخت تر میشه.
یکی دیگه از تمرین هایی که گوش شنیداری موسیقی شما رو تقویت میکنه گوش دادن منظم و روتین به آهنگ های با کیفیت هست. فرقی نمیکنه علاقه مند به چه سبک آهنگی باشید، سعی کنید بهترین های اون رو انتخاب کنید و در برنامه ی روزانتون بگنجونید.
5. آیا میشه در یزرگسالی موسیقی یاد گرفت؟
دانشگاه MIT تحقیقات گسترده ای روی این موضوع انجام داده و به طور قطع نتیجه این هست که در هر سنی میشه موسیقی یاد گرفت. حتی افراد بزرگسال بدلیل اینکه از آگاهی و ثبات بیشتری برخوردار هستن میتونن برای این مسیر برنامه ریزی دقیق تری داشته باشن.
همونجور که گفتیم برای یاد گرفتن یک ساز بیشتر به تمرینات مستمر روزانه احتیاج هست تا استغداد ذاتی. پس میشه نتیجه گرفت یک فرد بزرگسال با روتین های تمرینی روزانه پتانسیل بسیار بیشتری نسبت به یک فرد خردسال باهوش اما نامنظم در تمرینات، پیشرفت بهترین در این مسیر خواهد داشت.