چیدمان نت ها روی ساز دهنی کروماتیک

آموزش رایگان ساز دهنی

ترتیب نت ها روی ساز دهنی کروماتیک

در ابتدا، ویدیو آموزشی بالای صفحه رو پخش کن تا با چیدمان نت ها روی هارمونیکا کروماتیک آشنا بشی.

در مقاله ی چه سازدهنی برای شروع مناسبه؟، تمامی مدل های سازدهنی رو با هم بررسی کردیم و فهمیدیم هر کدوم مناسب چه سبکی هستن.

در این ویدیو به صورت مفصل توضیح دادم که هر سوراخ از هارمونیکا کروماتیک در حالت دمش و مکش چه نتی رو تولید میکنه و همچنین در حالت گرفتن کلید اسلاید (کلید کنار سازدهنی کروماتیک) این صداها چه تغییری میکنن. پس تا آخر این مطلب با من همراه باش تا تمام 12 نت سازدهنی کروماتیک رو بررسی کنیم.

محدوده صدایی هارمونیکا کروماتیک 12 سوراخ معادل 3 اکتاو از پیانو هست. به این صورت که از دو میانی (C4) شروع میشه و به (C7) ختم میشه. (عکس زیر)

قبلا در مقاله ی ساختمان سازدهنی کروماتیک، با سایر اجزای این ساز آشنا شدیم و فهمیدیم هر قطعه، چه وظیفه ای بر عهده داره. با نگاه به عکس بالا متوجه میشویم که یک هارمونیکا کروماتیک 12 سوراخه، تقریبا نیمی از نت های پیانو را شامل میشه، پس با این ساز قدرتمند میتوان در سبک ها و استایل های گوناگونی در موسیقی نوازندگی کرد.

حالا هر کدام از اکتاو های ساز دهنی رو بررسی میکنیم و توضیح میدیم که هر سوراخ در حالت دمش، مکش، دمش با اسلاید و همچنین مکش با اسلاید چه صدایی تولید میکند.

اکتاو اول سازدهنی کروماتیک (سوراخ 1 تا 4)

اول از همه باید بدونیم تعریف اکتاو در موسیقی چیه؟ اگر از یک نت (مثلا نت دو) شروع به خواندن کنیم و پس از نام بردن نت های بعدی به ترتیب، به نت (دو) بعدی برسیم، یک اکتاو کامل را بیان کرده ایم. در این مثال به ترتیب این نت ها را داریم (دو، ر، می، فا، سل، لا، سی، دو) 

اکتاو اول سازدهنی کروماتیک به سوراخ های 1 تا 4 در این ساز گفته میشه. یعنی تمامی نت های دمش و مکشی که بدون اسلاید یا همزمان با گرفتن کلید اسلاید اجرا میشن.

همونطور که پیش تر هم گفتیم، این اکتاو از سازدهنی برابر هست با اکتاو میانی (اکتاو چهارم) پیانو. یعنی نت هایی که این اکتاو از هارمونیکا تولید میکنه، عینا مطابق با فرکانس نت های اکتاو چهارم پیانو هست. 

اگر به عکس زیر با دقت نگاه کنید، جایگاه این نت ها رو میتونید روی خطوط حامل و همچنین نحوه ی اجرا شدنشون روی ساز رو فرا بگیرید.

* البته این نکته رو در نظر داشته باشید که اجرای نت های اکتاو اول هارمونیکا کروماتیک (سوراخ های 1 تا 4) احتیاج به آموزش قلق اجرایی این ناحیه از ساز داره، و شما بدون آموزش دیدن این قلق ها، قادر به اجرای نت های این ناحیه نخواهید بود. بگونه ای که خیلی از دوستانی که به تازگی سازدهنی کروماتیک تهیه کرده اند، اقدام به اجرای نت های این ناحیه از ساز میکنن و چون نمیتونن صدای این ناحیه رو در بیارن، به اشتباه تصور میکنن که مشکل از سازشون هست (پس به دلتون نگرانی راه ندین و مطمئن باشید سازتون هیچ ایرادی نداره و فقط باید قلق اجرای این ناحیه از ساز رو آموزش ببینین)

* به همین دلیلی که توضیح دادم (قلق خاص اجرای اکتاو بم) تمام متد های آموزشی دنیا برای سازدهنی کروماتیک، از اکتاو وسط این ساز (سوراخ های 5 تا 8) شروع میشه. چون نوازنده ی مبتدی بدون داشتن هیچگونه دانش خاصی، براحتی میتونه صدای نت های این ناحیه از ساز رو بصدا در بیاره.

* همزمان با نگه داشتن کلید اسلاید (کلید کنار سازدهنی کروماتیک) و اجرای این نت ها، صدای تمامی این نت ها نیم پرده بالا میرود و اصطلاحا دیز میشود. 

به طور مثال، سوراخ 2 مکش به تنهایی صدای فا میدهد ولی در صورتی که کلید اسلاید را نگه دارید و سوراخ شماره 2 را مکش کنید، صدا به فا دیز تغییر پیدا میکند.

اکتاو دوم سازدهنی کروماتیک (سوراخ 5 تا 8)

اکتاو دوم سازدهنی کروماتیک که به اون اکتاو وسط هم میگن، محدوده صدایی نت های واقع در سوراخ های 5 تا 8 رو شامل میشه. این محدوده ی صدایی، منطبق با اکتاو پنجم پیانو هست و نت اول اون C5 هست. 

تمامی متد های آموزش هارمونیکا کروماتیک، از این اکتاو شروع میشود. بدلیل اینکه نت های این ناحیه از سازدهن، با هر نوع لب گذاری و تنفس آماتور هم به صدا در می آیند. و نوازنده ی مبتدی، احتیاج به آموزش خاصی برای فرم لب گذاری یا دمش و مکش ندارد.

در شکل زیر، جایگاه نت های اکتاو دوم (وسط) را روی سازدهنی کروماتیک و همچنین جایگاه متناظر هر نت روی حطوط حامل مشاهده میکنید.

* بسیاری از آهنگ های ایران و جهان در این محدوده ی صوتی (یعنی اکتاو اول و اکتاو دوم ساز دهنی) نواخته شدن. و دلیل این امر این هست که بازه ی صوتی نت های موجود در این محدوده ی فرکانسی، برای محدوده شنوایی انسان بسیار مطبوع و دلنشین است.

پس انتظار میره هنرجویان ساز دهنی، وقت و تلاش بسیاری رو برای مسلط شدن روی این 2 اکتاو از سازدهنی  بذارن.