همیشه شناختن بهترین های رشته های هنری یا ورزشی برای مردم جذاب بوده. پس به همین ترتیب برای علاقه مندان به سازدهنی، شناخت تاثیرگذارترین نوازنده های این ساز، جذاب و شگفت انگیز خواهد بود. تو این مطلب قصد دارم بهترین و خفن ترین نوازنده های هارمونیکا کروماتیک رو بهتون معرفی کنم و با هم بررسی کنیم معمولا چه سبکی از موسیقی رو اجرا میکردن و همچنین از چه سازهایی استفاده میکردن.
1) توتس تلمانس Toots Thielemans
به جرات میشه از توتس تلمانس به عنوان پر کارترین نوازنده ی سازدهنی کروماتیک در دنیا نام برد. این نوازنده کا اصالتی بلژیکی داره، تاثیر گذارترین هنرمندی هست که سازدهنی رو به سبک Jazz وارد کرد و آلبوم های بینظیر و مثال زدنی بهمراه شاهکار های بداهه نوازی رو رو در این سبک از خودش به یادگار گذاشت.
توتس در کودکی به ساز آکاردئون علاقه مند شد و نوازندگی این ساز رو شروع کرد، رفته رفته و با نزدیک شدن به سنین جوانی گیتار و سازدهنی رو بصورت حرفه ای آموخت و شروع به ترکیب این دو ساز با همدیگه کرد. از همون سنین با شنیدن آثار بزرگان جز مثل لویی آرمسترانگ به این سبک آمریکایی علاقه مند شد و شروع به ساخت قطعاتی در این سبک کرد. در خلال جنگ جهانی دوم این سبک رو به صورت جدی و حرفه ای دنبال کرد و خیلی زود بین نوازندگان و موسیقیدانان این سبک جایی برای خودش باز کرد.
جالبه بدونید توتس آلبوم موسیقی داره که در اون بهمراه گیتار نوازی، ملودی ها رو با سوت Whistling ترکیب کرده و به یکی از موندگارترین کارهای این نوازنده ی بی مانند تبدیل شده. مشهورترین اثر این هنرمند آهنگ Bluesette هست که در این قطعه که تبدیل به یک آهنگ جز استاندارد هم شده، شاهد بداهه نوازی های بی نظیری از این خواننده هستیم. این قطعه در سال 1962 ساخته شد و تاثیر بسزایی در شناساندن این نوازنده به کل موسیقی جهان داشت.
2) لری ادلر Larry Adler
اگر نوازنده قبلی که معرفی کردیم رو سلطان هارمونیکا جز به حساب بیاریم قطعا لری ادلر اسطوره ی سازدهنی کروماتیک در سبک کلاسیک هست. این نوازنده که اصالتا اهل ایالات متحده آمریکا بود در قرن بیستم و در سال 1914 در خلال جنگ جهانی اول بدنیا اومد. لری ادلر از سنین خیلی کم به نوازندگی در رشته های مختلف موسیقی علاقه مند شد و پس از مدت ساز دهنی رو به عنوان ساز تخصصی خودش انتخاب کرد.
این نوازنده رو به جرات میشه اولین فردی دونست که قطعات کلاسیک رو با این ساز اجرا کرد و همین امر باعث شد به سرعت شروع به نواختن اجرای قطعات پیچیده و دشواری در این سبک کنه. از این نوازنده آلبوم ها و تک قطعات بسیار زیادی در این سبک به جا مونده که قبل تر توسط اسطوره های کلاسیک دنیا آهنگسازی و تنظیم شده بودن.
توانایی ادلر در اجرای تکنیک های دشوار این ساز باعث شد به سرعت جذب گروه های موسیقی کلاسیک اون زمان بشه و به عنوان سولیست برای این گروه ها به اجرای قسمت های سولو این قطعات شروع به همکاری کنه.
لری ادلر همچنین با نوازندگان مطرح دنیا از جمله جرج گرشوین و رالف وان ویلیامز همکاری های مشترکی داشته که نقاط طلایی زندگی هنری اون محسوب میشه. این نوازنده همچنین برای فیلم های سینمایی معروف هالیوودی به اجرای موسیقی متن بوسیله هارمونیکا پرداخت و از این بابت قطعات ماندگاری از خودش به یادگار گذاشته.
3) ویلی برگر Willie Burger
این نوازنده از نظر شهرت با دو نفر قبلی که تو این لیست بهشون اشاره کردیم قابل قیاس نیست اما از نظر تاثیری که بر دنیای سازدهنی گذاشته کمی از بقیه نوازنده ها نداره. این نوازنده که اصالطا آمریکایی بود و اوج شهرتش در نوازندگی بین سال های دهه 50 و 60 اتفاق افتاد، از تکنیکی ترین نوازنده های در این ساز محسوب میشه.
نوازنده های سازدهنی معمولا برای اجرای قطعات بلوز به سراغ سازدهنی دیاتونیک میرن چون از نظر ساختار معمولا دارای مزیت هایی هست که اون رو برای اجرای این سبک ها مناسب تر میکنه. اما باید بدونید که ویلی برگر با سازدهنی کروماتیک تمامی سبک های بلوز، راک و جز رو با داینامیک بینظیر و صدا گیری که فقط منحصر به خودش بود اجرا میکرد و از این حیث یکی از بهترین های این ساز محسوب میشه.
او معمولا گرایش بیشتری به قطعات دارای ریتم های غیر معمول و پیچیده داشت و از طرفی توانایی بسیار بالایی در بداهه نوازی در این سبک ها داشت.
4) برندن پاور Brendan Power
نفر چهارم این لیست یکی از برجسته ترین نوازندگان سازدهنی کروماتیک و همچنین دیاتونیک هست که نه تنها بخاطر تکنیک های بی بدیل ای که در نوازندگی این ساز به کار میبره شهرت داره بلکه بدلیل اختراعات و توسعه این ساز معروف هست. نوآوری هایی که برندن پاور در ساختار سازدهنی بوجود آورده باعث سهولت نوازندگان شده و همین امر باعث میشه تا تکنیک های پیچیده ای مثل اور بندینگ هم راحت تر از قبل روی این ساز قابلیت اجرایی داشته باشه.
این نوازنده که اصالتا اهل کشور کنیا و شهر نایروبی هست ملیت ای نیوزیلندی داره و از بچگی در این کشور بزرگ شده. برندن پاور بیشتر بخاطر آهنگسازی و باز نوازی قطعاتی در سبک های آیریش (موسیقی فولکلور کشور ایرلند) شناخته شده هست ولی این نوازنده ی چند وجهی در سبک های مختلف موسیقی از جمله جز و بلوز و کلاسیک هم دستی بر آتش داره.
این نوازنده خلاق ابداعاتی در این حوزه داشته که از جمله اون ها میتونیم به مدل PowerBender دیاتونیک که برای سبک بلوز کانتری طراحی شده و همچنین مدل PowerDraw که اجرای قطعات کروماتیک رو راحت تر میکنه و همچنین مدل SlipSlider که باعث میشه نوازنده به راحتی بتونه بین گام های مختلف موسیقی جابجا بشه.
از افتخاارات این نوازنده ی قدرتمند میشه به همکاری در ضبط موسیقی فیلم سه گانه ارباب حلقه ها و همچنین آخرین سامورایی اشاره کرد. او همچنان به نوازندگی و البته تدریس این ساز به علاقه مندان اون در سراسر جهان مشغول هست و کلاس ها و دوره های آنلاینی رو برای شیفتگان سازدهنی برگزار میکنه.
5) استیوی واندر Stevie Wonder
نفر پنچم لیستمون اختصاص داره به یکی از بزرگترین موسیقیدانان قرن بیستم، که نه تنها یک نوازنده سازدهنی توانمند محسوب میشه بلکه عمده شهرت اون مربوط به تاثیرات بسیار زیادی که در تاریخ معاصر موسیقی عامه پسند گذاشته شناخته میشه. این نوازنده آمریکایی - آفریقایی تبار در سال 1950 در ایالات متحده بدنیا اومده و از همان بدو تولد نابینا بوده اما این ضعف جسمانی هرگز باعث نشده دست از علاقه مندی ها و همچنین رشته تخصصی خودش که آهنگسازی، خوانندگی و نوازندگی هست بکشه و همیشه پر قدرت این مسیر رو ادامه داده.
او در سنین خیلی کم و در 11 سالگی با یک شرکت انتشار آثار موسیقی قرار داد نوشت و نام هنری Little Stevie Wonder رو برای خودش انتخاب کرد. رفته رفته این رشته برای واندر رنگ و بویی تازه به خودش گرفت و در اجراها و ضبط آثار حرفه ای بیشتر از این هنرمند و هنر بی بدیلش استفاده میشد.
این نوازنده از تکنیک های بی بدیل ملودیک و همچنین بداهه نوازی بی نظیر سازدهنی کروماتیک در آثارش استفاده میکنه و آهنگ های بسیار جذابی با این ساز نواخته و پیشکش دنیای موسیقی پاپ جهانی کرده. همچنین این نوازنده ی منحصر به فرد 25 بار جایزه گرمی رو تصاحب کرده که از این حیث یکی از رکورد داران محسوب میشه.
ویژگی شاخص نوازندگی استیوی رو میشه احساس و عاطفه ی قدرتمند در تمام قطعاتی که اجرا میکنه در نظر گرفت و سبکی که معمولا در اون به اجرای این قطعات میپردازه R&B هست اما در سبک های دیگه از جمله کلاسیک و جز هم نوازنده بسیار توانمندی به حساب میاد. از جمله آثار این هنرمند میشه به Isn't She Lovely که در اون تکنیک های داینامیکی هارمونیکای بسیاری رو استفاده کرده و همچنین For Once in My Life که در اون هم به اجرای سازدهنی و هم به خوانندگی پرداخته اشاره کرد.
6) آنتونیو سرانو Antonio Serrano
ششمین فردی که در این لیست میخوایم معرفی کنیم یک نوازنده ی بسیار خلاق اسپانیایی هست که عمده شهرت اش رو میشه در نوازندگی سازدهنی با ترکیب و تلفیق سبک های مختلف موسیقی به خصوص سبک جز و فلامنکو در نظر گرفت. این نوازنده با استفاده از ترکیب تکنیک های مختلف داینامیکی در این ساز باعث تاثیر گذاری بسیار زیادی در هنر نواختن این ساز شده. تکنیک هایی که این نوازنده استفاده میکنه بیشتر شامل ویبره های خاص و منحصر به فرد و همچنین اجرای قطعات ملودیک با حس بسیار قوی هست.
این نوازنده اصالتا در کشور اسپانیا بدنیا اومده و در سال 2025 که در حال نوشتن این مقاله هستم به تازگی شمع 50 سالگی خودش رو فوت کرده. مسیر بسیار درازی در نوازندگی این ساز در پیش داره و همچنان باید امیدوار به شنیدن قطعات بی بدیل این نوازنده در ادامه ی ماجرا باشیم. از تکنیک هایی که سرانو در قطعاتش استفاده میکنه میشه به اجرای بندینگ های تمیز و ژوست و همچنین اورتون های بی بدیل اشاره کنیم. چیزی که باعث شده موقع شنیدن آثارش حس و روح درونی اون قطعه چند برابر بشه.