انواع ریتم در سبک های مختلف موسیقی

آموزش ریتم در موسیقی

همونجور که میدونی ریتم مهمترین عنصر یک اثر موسیقایی هست. پارامتری که علاوه بر مشخص کردن چارچوب کلی یک قطعه، باعث هویت بخشی به اون اثر میشه و تا حدود زیادی میتونیم به واسطه ی فهمیدن اون، درک بهتری از ژانر (سبک) اون آهنگ داشته باشیم. پس در نتیجه اون قطعه رو بهتر درک میکنیم و تو اجراش، با تکنیک هایی که منحصر به فردِ اون ژانر هست با کیفیت بهتری میتونیم قطعه رو به گوش مخاطب برسونیم. اینجا میخوایم با ریتم غالبِ مورد استفاده در سبک های مختلف بیشتر آشنا بشیم پس تا آخر باهام همراه باش.

ریتم در موسیقی کلاسیک

همونجور که احتمالا میدونید، موسیقی کلاسیک مادر تمام سبک های مدرن موسیقی به حساب میاد. به این صورت که از حدود 300 سال پیش توسط بزرگان موسیقی در دوره های مختلف باروک، رمانتیک و کلاسیک این سبک موسیقی دچار تحولات چشمگیری شده و در ادامه ی اون، سبک های دیگه ای که الان ازشون اسم میبریم بوجود اومدن. ریتم در موسیقی کلاسیک از مهمترین پارامتر هایی هست که به آهنگسازان در تمام ادوار تاریخ این امکان رو داده که با تغییر اون، احساسات و ایده های ملودیک رو به دلخواه خودشون بیان کنن.

در انواع زیر سبک های موسیقی کلاسیک به دلیل انعطاف پذیری بالای ریتمیک، ملودی های ساده و همچنین پیچیده ای ساخته میشه که از تنوع بسیار بالایی برخوردار هستن. این اتفاق حتی در میانه ی یک قطعه موسیقی رخ میده و باعث تغییر احساسات در اون آهنگ میشه. چندتا از ریتم های بسیار مهم موسیقی کلاسیک رو در ادامه لیست کردم.

• ریتم معمول : مهمترین ریتم مورد استفاده در موسیقی کلاسیک، میزان نمای 4/4 هست که به اون Common Time یا اختصارا C هم میگن. در اکثر سمفونی ها و همچنین کوارتت های زهی از این ریتم استفاده میشه و نزدیک ترین مثال هم سمفونی شماره 5 بتهوون هست.
• ریتم والس : میزان نمای 3/4 که به ریتم والس مشهور هست همونطور که از اسمش پیداست آهنگهایی با ریتم سه ضربی رو شامل میشه و از بارزترین قطعات اون میشه به والس شماره 2 شوستاکوویچ اشاره کرد.
• ریتم 6/8 : همونجور که از اسمش پیداست از میزان نمای ترکیبی 6/8 یا همون ترکیب تریوله ای استفاده میکنه و قطعات ساخته شده با این میزان نما معمولا حس جریان و پویایی بیشتری منتقل میکنن و از مهمترین مثال ها میشه از شاکار بتهوون به نام سونات مهتاب اشاره کرد.
• 

ریتم در موسیقی جز

در کنار تمام خصوصیات منحصر به فرد موسیقی Jazz که باعث ایجاد تفاوت های بسیاری بین این سبک و بقیه سبک ها میشه و از جمله اون ها میتونیم به بداهه نوازی و خلق در لحظه اشاره کنیم، ریتم در این ژانر از اهمیت ویژه ای برخورداره. بر خلاف موسیقی کلاسیک که معمولا این پارامتر با ثبات بیشتری در اکثر قطعات پیش میره، اما در این سبک موسیقی همه چیز با تنوع بسیار بالایی پیش میره و شما شاهد ریتم های پیچیده و متغیر در کل طول یک اثر خواهید بود.

انعطاف پذیری بالا در ریتم قطعات جز، به حس پویایی این سبک کمک ویژه ای کرده و باعث میشه گوش مخاطب دائما در حال تجربه های جدید شنیداری باشه و همین موضوع باعث میشه شنونده های اسن سبک موسیقی افرادی که شخصیتی پیچیده دارن جذب اون بشن.

• ریتم 4/4 سویینگ : مشخصه بارز موسیقی جز و بلوز، حالت سویینگ بودن ریتم هست. این واژه به معنی تاب خوردن هست و با شنیدن این سبک های موسیقی شما احساسی بین تعلیق و همچنین آرامش دریافت میکنید. مثال بارز اون آهنگ Take the A Train از Duke Ellington هست.
• ریتم 2/4 دیکسی لند : این ریتم در موسیقی جز بیشتر برای مجالس شادی و رقص استفاده میشه و ریتم تند و پر انرژی تری داره. مثال واضح برای این ریتم قطعه When the Saints go Marching in خواهد بود.
• ریتم های نا متقارن : که معمولا شامل میزان نماهای غیر معمول 5/4 و همچنین 7/4 میشه و به عبارتی میزان رو به دو قسمت نامتقارن تبدیل میکنه. مهمترین مثال برای این ریتم آهنگ Take Five که یه جورایی شناسنامه ی جز محسوب میشه هست.
• ریتم های لاتین : که بر گرفته از موسیقی لاتین و برزیل هست و بیشتر اون رو به نام Bossa Nova میشناسن میشه و همونجور که از اسمش پیداست شامل موسیقی هایی با تم لاتین میشه. مثال بارزش آهنگ The Girl from Ipanema خواهد بود.

ریتم در موسیقی پاپ

موسیقی پاپ همونطور که از اسمش پیداست به معنی Popular یا همون عامه پسنده. این سبک برای جذب مخاطب عامه نیاز به پیچیدگی خاصی نداره. تمام المان های به کار رفته در این ژانر موزیک دارای سادگی در بیان ملودی و همینطور ریتم هستن. ریتم در این سبک معمولا بسیار ساده، تکرار شونده و به شدت قابل فهم برای همه ی اقشار مردم هست تا بتونه طیف وسیع تری از افراد رو جذب کنه.

آهنگ های پاپ بر خلاف سایر سبک ها مثل کلاسیک و جز که از پیچیدگی بسیار زیادی بهره میبرن، معمولا دارای الگو های ریتمیک بسیار ساده هستن و تاکید ها بر روی همون ضرب های قوی که معمولا به صورت عرف اتفاق میفتن، انجام میشه. به طور مثال در میزان های 4 ضربی روی ضرب اول و سوم و همچنین در میزان های 3 ضربی روی همون ضرب آغازین اتفاق میفتن.

• ریتم معمول 4/4 : متداول ترین ریتم در این سبک هست و تاکید ها معمولا روی ضرب های 2 و 4 قرار میگیره. ضرب ها کاملا مساوی و به دور از هر گونه پیچیدگی هستن. از بهترین مثال های این ریتم ساده میشه به آهنگ Uptown Funk از Bruno Mars اشاره کرد.
• ریتم 6/8 بالاد : این ریتم معمولا برای آهنگ های عاشقانه و احساسی ملایم استفاده میشه. تاکید در این ریتم روی ضرب های 3 گانه (تریوله) هست. بهرین نمونه ی یک پاپ بالاد آهنگ بینظیر Someone Like You از Adele هست.
• سینکپشن : این ریتم برای آهنگ های پر شور و حرارت استفاده میشه. به این صورت که برای جذابیت بیشتر و ایجاد حس تحرک میشه به درستی از این ریتم در آهنگ هایی نظیر Toxic از Britney Spears استفاده کرد.

ریتم در موسیقی راک

میرسیم به یکی از قدرتمند ترین ژانر های موسیقی مدرن که طرفداران بسیاری در خیلی از کشور های دنیا داره و از تمام فرهنگ ها و به همه ی زبان ها میشه آهنگ های بینظیری در این سبک پیدا کرد. ریتم در این موسیقی معمولا به صورت کاملا هیجان انگیز استفاده میشه و برای بیان بهتر از ریتم های کوبه ای قوی و همچنین گیتار الکتریک برای بیان بهتر حس های هیجانی استفاده میشه.

نوع ریتم در سبک موسیقی راک دارای پیچیدگی خاصی نیست و از سادگی خاصی برخورداره که توام با انرژی هست. الگوهای تکرار شونده ریتمیک در این موسیقی به وفور یافت میشه و تاکید ها هم مثل سبک پاپ بیشتر روی ضرب های 2 و 4 میزان های چهار ضربی اتفاق میفته.

• ریتم استاندارد 4/4 : رایج ترین نوع ریتم در موسیقی راک به حساب میاد که اکثر آهنگ های این سبک روی این ریتم نواخته میشن و تاکید ها روی ضرب های 2 و 4 میزان اتفاق میفته. از بهترین مثال هایی که برای این ریتم میشه بیان کرد آهنگ Highway to Hell از گروه AC/DC هست.
• چنگ ساده : این ریتم هم بر ساختار 4/4 استوار هست با این تفاوت که معمولا به صورت 8 نت چنگ در هر میزان این گروو بیان میشه. بهترین مثال برای این ریتم هم آهنگ Smells Like Teen Spirit از گروه Nirvana هست.
• ریتم شافل و سویینگ : اگر نوازنده قصد داشته باشه حس بلوزی و پر تحرک تری به آهنگ بده از ریتم های سویینگ استفاده میکنه. آهنگ Johnny B Goode از Chuck Berry مثال بسیار خوبی برای این سبک هست. 

ریتم در موسیقی هیپ هاپ

موسیقی رپ و هیپ هاپ پر طرفدارترین سبک موسیقی مدرن در دنیاست که طرفداران بسیار زیادی به خصوص ما بین نسل جوان داره. ریتم عنصر کلیدی در این سبک موسیقی هست و از خصوصیات این ژانر موزیک میشه به ریتم قوی، بیت های سینکوپشن و همچنین ضرب های قوی اشاره کرد.

هیپ هاپ علاوه بر رعایت دقیق ریتم در ساز ها مثل درامز و گیتار بیس، دارای اهمیت بسیار زیادی در کلام هم هست. به این صورت که خواننده با تغییر الگو ها و فیگور های ریتمیک و همچنین جابجایی اکسنت ها میتونه حس و حال قطعه رو به کلی تغییر بده. در این سبک موسیقی معمولا ریتم با استفاده از سمپلینگ و درام ماشین ها ساخته میشه.

• ریتم Boom Bap : در این ریتم از موسیقی هیپ هاپ شاهد بیس و اسنر قوی که توسط درامز نواخته میشه هستیم و تمپو معمولا متوسط هست. از بهترین مثال های اون میشه به آهنگ Juicy از Notorious B.I.G اشاره کرد.
• ریتم Trap : در این زیر سبک بیشتر شاهد های هت های سنگین که توسط درامز یا ماشین درامز نواخته میشه هستیم و در عین حال گیتار بیس سنگین تر مینوازه و تمپوی بالا تری رو شاهد هستیم. آهنگ God's Plan از Drake مثال بسیار خوبی برای این ریتم هست.
• ریتم Lo-Fi : در این زیر سبک بر خلاف دو تای قبلی شاهد تمپوی پایین درامز بسیار نرم و حس خیلی ملایم هستیم. از بهترین گزینه های این سبک میشه Lofi Chill Beats رو نام برد.

ریتم در موسیقی سنتی ایران

ریتم آهنگ های سنتی ایران که به اون موسیقی دستگاهی هم گفته میشه دارای پیچیدگی در ریتم هست. این سبک از موسیقی هم میتونه از ریتم های بسیار ساده برای آهنگ های عامه پسند استفاده کنه و هم در تصنیف های پیچیده شکل بسیار سختی به خودش بگیره یا در قطعات آوازی کلا محو بشه و به یک حالت کاملا رها و بی قید و بند تبدیل بشه.

در این ژانر موسیقی تقریبا از تمام حالات ممکن ریتم های منظم، نامتقارن، لنگ و همچنین آوازی استفاده میشه و شما در هر آهنگ انتظار هر نوع حالت ریتمیکی رو میتونید داشته باشید. ساز های کوبه ای مثل تنبک و دف نقش اصلی در بیان جملات ریتمیک رو در موسیقی دستگاهی ایران دارن. 

• ریتم 2/4 : دارای پیچیدگی خاصی نیست و برای آهنگ های ساده رقصی استفاده میشه. بهترین مثال برای اون میتونه قطعه رنگ ماهور از فرامرز پایور باشه. 
• ریتم 3/4 : همونطور که از اسمش پیداست دارای 3 ضرب در هر میزان هست پس حالتی والس گونه داره. خیلی از تصنیف های قدیمی رو شامل میشه.
• ریتم 6/8 : که برای ساختن موسیقی عامه پسند استفاده میشه و بهترین مثال برای اون آهنگ مرا ببوس با صدای غلامحسین بنان هست.
• ریتم 5/8 و 7/8 : که هر دو یک ریتم لنگ محسوب میشن و برای قطعات پیچیده تری استفاده میشن. آهنگ رنگ دشتی از موسی معروفی بهترین مثال برای اون هست.