ساز دهنی یا هارمونیکا، یادآور خاطرات کودکی همه ی ماست. کمتر کسی هست که تو اسباب بازیای کودکیش، این ساز کوچولو و شگف انگیز رو نداشته و لذت فوت کردن تو حفره هاش رو نچشیده.
ساز دهنی یا همون هارمونیکا، بر خلاف ظاهر کوچولو و اسباب بازی گونش، یک ساز بسیار قدرتمند در دنیای موسیقی به حساب میاد، که به طور گسترده ای در تک نوازی و گروه نوازی از این ساز استفاده میشه
ساز دهنی به انواع مختلفی تقسیم میشه که هر نوع اون برای سبک خاصی در موسیقی استفاده میشه و اگر انواع مختلف این ساز رو نشناسی، احتمالش خیلی زیاده که ساز اشتباهی خریداری کنی و از این بابت متضرر بشی. پس تا آخر این مطلب با من همراه باش تا انواع مختلف هارمونیکا رو با هم بررسی کنیم.
اولین قدم در شروع آموزش سازدهنی، انتخاب ساز مناسب هست. سازی که بر اساس ساختمانش و همچنین چیدمان نت هاش، میتونه مناسب سبک های مختلفی در موسیقی باشه.
آشنایی با انواع ساز دهنی
به طور کلی ساز دهنی (هارمونیکا) به 3 دسته تقسیم میشه که هر کدوم از این مدل ها، برای سبک خاصی در موسیقی مناسب هستند. دلیل تفاوت هارمونیکا های مختلف، ساختمان و اجزای تشکیل دهنده ی این ساز ها هست.
این 3 نوع به ترتیب عبارتند از ترمولو، کروماتیک و دیاتونیک. خب حالا میریم تا تمام این ساز ها رو بررسی کنیم و تفاوت هاشون رو با هم مقایسه کنیم.
ساز دهنی ترمولو
مشخصه ی اصلی سازدهنی ترمولو، همونطور که تو تصویر بالا هم میبینید، ۲۴ سوراخه بودن این ساز هست. این سازدهنی، طول بیشتری نسبت به بقیه ی مدل های ساز دهنی داره. این سازدهنی هیچ کلیدی (کلید اسلاید) کنارش نداره و تنها ۲۴ عدد سوراخ دو تایی (روی سر هم) داره. گاهی اوقات به این سازدهنی به اشتباه دیاتونیک گفته میشه که این نامگذاری از پایه و اساس اشتباه هست.
در ویدیویی که تو ابتدای همین صفحه مشاهده میکنید، به طور کامل توضیح دادم که سازدهنی ترمولو، بدلیل محدودیت های خیلی زیادی که داره، فقط تعداد خیلی کمی از نت ها رو میشه باهاش اجرا کرد و به همین دلیل متاسفانه با این سازدهنی، فقط میشه آهنگ های بسیار محدود، ساده و پیش پا افتاده رو اجرا کرد و خیلی بیراه نیست اگر به این ساز دهنی لقب اسباب بازی رو بدیم.
همونطور که در مقاله ی چیدمان نت ها روی سازدهنی توضیح دادم، چیدمان نت ها روی هارمونیکا ترمولو، تفاوت هایی با چیدمان نت ها روی سازدهنی کروماتیک داره و به همین دلیل شما فقط قادر به اجرای نت های محدودی با این سازدهنی هستید.
پس بطور کامل دورِ سازدهنی ترمولو رو خط بکشید. چون بعد از مدت زمان خیلی کوتاهی از شروع نوازندگیتون، کاملا متوقف میشین و عملا وقت و هزینه ای که برای آموزش این ساز صرف کردین به هدر رفته.
ساز دهنی کروماتیک
مشخصه ی اصلی ساز دهنی کروماتیک، قرار گرفتن یک کلید در کنار این سازه که اسمش کلید اسلاید (Slide) هست. البته ساز های غیر استانداردی هم در بازار وجود دارن که کلید اسلاید کنارشون دارن و جای سازدهنی کروماتیک به فروش میرسند ولی با کمی دقت، متوجه خواهید شد که این ساز ها، ساز دهنی ترمولویی هستند که فقط یک کلید بهشون اضافه شده. پس مراقب باشید تا با خرید این ساز ها کلاه سرتون نره و حتما ساز دهنی یا هارمونیکا کروماتیک کاملا استاندارد تهیه کنید.
سازدهنی های استاندارد در تمام بازه های قیمتی رو میتونید از صفحه محصولات ببینید، تست ساز و اطلاعات مربوط به هر سازدهنی رو مشاهده کنید و همونجا سفارشتون رو ثبت کنید.
این ساز دهنی، یعنی ساز دهنی کروماتیک، متداول ترین و محبوب ترین ساز دهنی حال حاضر دنیاست. بدلیل اینکه با این ساز میشه سبک های عامه پسند (موسیقی پاپ) اجرا کرد. از اونجایی که موسیقی پاپ، محبوب ترین سبک موسیقی دنیاست و افراد بسیار زیادی با این سبک ارتباط برقرار میکنن، این ساز دهنی هم برای اجرای آهنگ های بسیار زیادی از جمله آهنگ های پاپ ایرانی و غربی، به طور گسترده ای استفاده میشه.
انتخاب شما برای شروع ساز دهنی به احتمال زیاد این ساز خواهد بود، مگر اینکه به سبک های خاصی نظیر بلوز و کانتری علاقه داشته باشید.
البته با این ساز دهنی تقریبا تمام سبک ها رو میشه اجرا کرد. از جمله : کلاسیک، جاز، فولکلور و حتی بلوز و کانتری. اما دو سبک اخیری که در موردشون صحبت کردیم، یعنی بلوز و کانتری، بیشتر با ساز دهنی دیاتونیک اجرا میشن که دلیل این موضوع رو میتونید در توضیحات هارمونیکا دیاتونیک بخونید.
سازدهنی دیاتونیک
این ساز دهنی همونطور که در تصویر هم میبینید، فقط 10 سوراخ داره و بعضی از مواقع (هارمونیکا 10 سوراخه) هم بهش گفته میشه. دیگر اسم های این ساز به زبان لاتین عبارتند از Blues Harp , Blues Harmonica , Harp. این ساز دهنی برای سبک های بلوز، کانتری و فولک مورد استفاده قرار میگیره. البته به واسطه ی قابلیت های بسیار بالای این ساز، میشه ازش در سبک های بسیار متنوعی نظیر جاز یا کلاسیک هم استفاده کرد ولی برای رسیدن به این هدف، احتیاج به تسلط بسیار بالایی روی این ساز هست.
اگر بدنبال اجرای آهنگهای پاپ (ایرانی و غربی) هستید این هارمونیکا نمیتونه انتخاب خوبی برای شما باشه. بهتره برای اجرای این سبک از موسیقی ها، یک سازدهنی کروماتیک تهیه کنید.